Ποια θεωρείται πρώτη κατοικία; - Πότε κινδυνεύει η πρώτη κατοικία;

Πρώτη κατοικία είναι ένας χαρακτηρισμός που χρησιμοποιείται στα ακίνητα και ειδικότερα στα σπίτια. Επί της ουσίας, αυτό ο χαρακτηρισμός υποδηλώνει πως ένα συγκεκριμένο ακίνητο είναι ο βασικός τόπος διαμονής (κύρια κατοικία) ενός φυσικού προσώπου. Το τελευταίο διάστημα, πολλά ακούγονται για την προστασία της πρώτης κατοικίας και το κατά πόσο μπορεί η τράπεζα να την κατασχέσει, αλλά τι ισχύει τελικά;

Ας δούμε πληροφορίες σχετικά με την πρώτη κατοικία.

Πότε το σπίτι θεωρείται πρώτη κατοικία;

Ένα φυσικό πρόσωπο μπορεί να κατέχει πολλές κατοικίες (μονοκατοικίες ή διαμερίσματα), ωστόσο απέναντι στο ελληνικό κράτος μόνο μία από αυτές μπορεί να δηλωθεί ως πρώτη ή κύρια κατοικία. Άρα, κύρια ή πρώτη κατοικία θεωρείται το ακίνητο που χρησιμοποιείται ως μόνιμη κατοικία από ένα ή περισσότερα άτομα (π.χ. μια οικογένεια). Η διεύθυνση της πρώτης κατοικίας, δε, είναι καταχωρημένη σε διάφορα επίσημα έγγραφα, όπως οι φορολογικές δηλώσεις, οι τραπεζικοί λογαριασμοί, οι λογαριασμοί δημοτικών τελών κ.ά.

💡Μάλιστα, για την κύρια κατοικία το κράτος προσφέρει κάποιες φορολογικές ελαφρύνσεις συγκριτικά με τις υπόλοιπες.

Πόσα τετραγωνικά μπορεί να είναι η πρώτη κατοικία;

Η πρώτη κατοικία μπορεί να έχει οποιοδήποτε μέγεθος όσον αφορά τα τετραγωνικά μέτρα, ανάλογα με τον αριθμό των ανθρώπων που κατοικούν μέσα σε αυτή και φυσικά, τις ανάγκες τους. Στην πράξη, η πρώτη κατοικία μπορεί να είναι ένα δωμάτιο σε κοινόχρηστο κτίριο, ένα διαμέρισμα, ένα σπίτι, ένα αγροτόσπιτο ή οποιοδήποτε άλλο είδος κατοικίας, με μέγεθος που μπορεί να κυμαίνεται από λίγα τετραγωνικά μέτρα έως και εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα.

📌 Διάβασε επίσης: Πώς βρίσκω τα τετραγωνικά μέτρα ενός σπιτιού; Υπολόγισέ το εύκολα

Μπορώ να νοικιάσω την πρώτη κατοικία;

Αν είσαι ιδιοκτήτης της πρώτης σου κατοικίας, τότε μπορείς να αποφασίσεις να τη νοικιάσεις σε κάποιον άλλον. Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζεις ότι σε ορισμένες χώρες υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά την ενοικίαση της πρώτης κατοικίας, καθώς η κατοικία αυτή θεωρείται από το νομοθέτη ως «προσωπική κατοικία» και προστατεύεται σε μεγαλύτερο βαθμό από τις κατοικίες που χρησιμοποιούνται για επιχειρηματικούς σκοπούς.

💡 Αν ενδιαφέρεσαι να προχωρήσεις ολική ή μερική ενοικίαση της πρώτης κατοικίας σου, σου προτείνουμε να συμβουλευτείς κάποιον ειδικό (δικηγόρο ή λογιστή) για να σε ενημερώσει σχετικά με την ισχύουσα νομοθεσία στην Ελλάδα.

Πότε κινδυνεύει η πρώτη κατοικία;

Όπως όλα τα υλικά, έτσι και ένα ακίνητο που χρησιμοποιείται ως πρώτη κατοικία, μπορεί να κινδυνεύσει από διάφορους παράγοντες, διαφορετικής φύσεως και σημαντικότητας.

Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, η πρώτη κατοικία μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο από οικονομικούς λόγους, σε περιπτώσεις όπου οι κάτοικοί της αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αυξανόμενες τιμές των ενοικίων ή των ασφαλίστρων, σε απώλεια εργασίας ή μείωση εισοδήματος, σε ανεπαρκή εξασφάλιση κατά τη διάρκεια της αγοράς του σπιτιού ή στην αδυναμία εξόφλησης των χρεών που σχετίζονται με την απόκτηση της κατοικίας.

Επιπρόσθετα, σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, όπως οικονομικές κρίσεις ή ύφεση της αγοράς ακινήτων, η αξία της πρώτης κατοικίας μπορεί να μειωθεί δραματικά, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που διαμένουν σε αυτή να αντιμετωπίσουν οικονομικά προβλήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες πρώτης κατοικίας μπορεί να αναγκαστούν να πουλήσουν το σπίτι τους με απώλεια ή να το αφήσουν να πέσει σε αχρεωστησία.

Πώς προστατεύεται η πρώτη κατοικία;

Η προστασία της πρώτης κατοικίας διαφέρει από χώρα σε χώρα, αλλά συνήθως υπάρχουν νομικά μέσα που προστατεύουν τους ιδιοκτήτες πρώτων κατοικιών από την κατάσχεση από τράπεζες και άλλους δανειστές. Η προστασία της πρώτης κατοικίας προβλέπεται και στην Ελλάδα.

Σε ορισμένες χώρες, υπάρχουν νόμοι που προστατεύουν τους ιδιοκτήτες πρώτης κατοικίας από την κατάσχεση σε περιόδους οικονομικής κρίσης ή σε περιπτώσεις ανεργίας ή ασθενειών. Σε άλλες χώρες, υπάρχουν νόμοι που απαιτούν από τις τράπεζες να παρέχουν πρόσθετο χρόνο στους δανειολήπτες προκειμένου να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους και να αποφύγουν την κατάσχεση της πρώτης κατοικίας.

Επιπλέον, σε ορισμένες χώρες υπάρχουν κυβερνητικά προγράμματα που προσφέρουν χρηματοδότηση και επιδοτήσεις στους ιδιοκτήτες πρώτης κατοικίας προκειμένου να διατηρήσουν την κατοικία τους και να αποφύγουν την κατάσχεση.

Μπορεί η Τράπεζα να κατασχέσει πρώτη κατοικία;

Όπως προαναφέρθηκε, στις περισσότερες χώρες, οι τράπεζες μπορούν να κατασχέσουν πρώτη κατοικία σε περίπτωση που οι δανειολήπτες δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν το δάνειο τους. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν ένας δανειολήπτης δεν μπορεί να πληρώσει τις μηνιαίες δόσεις του δανείου του για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στην Ελλάδα ωστόσο η πρώτη κατοικία προστατεύεται. Συγκεκριμένα, η προστασία της κύριας κατοικίας εξακολουθεί να ισχύει για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, τα οποία δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα, μέσω της υπαγωγής τους στο ν.3869/2010, ο οποίος κατόπιν των τροποποιήσεων του με τους ν.4336/2015 και ν. 4346/2015 και τις προϋποθέσεις που αυτοί θέτουν και σε συνδυασμό με την υπ' αρ. 54/15.12.2015 Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής της Τράπεζας της Ελλάδος και την με αρ. πρωτ. 130377/15.12.2015 ΚΥΑ, παρέχει απόλυτη προστασία της κύριας κατοικίας του οφειλέτη που βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμών έναντι όλων των δανειστών (τράπεζες, ιδιώτες, εταιρείες κ.λπ.), αλλά και για οφειλές προς δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, αμέσως μετά την υποβολή αίτησης υπαγωγής στο νόμο.

💡 Επί της ουσίας, η πρώτη κατοικία προστατεύεται από πλειστηριασμούς ακινήτων ή από άλλους κινδύνους με την λεγόμενη «προστασία της πρώτης κατοικίας».

Να σημειωθεί βέβαια πως η κατάσχεση της πρώτης κατοικίας συνήθως είναι η τελευταία επιλογή για τις τράπεζες και υπάρχουν συχνά προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος μέσω της αναδιάρθρωσης του δανείου ή της εξόφλησης του χρέους με άλλους τρόπους.

Τι ισχύει για την απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης για αγορά πρώτης κατοικίας;

Για την πρώτη κατοικία, η οποία δηλώνεται ως έχει και στην εφορία, υπάρχουν ορισμένα προνόμια και φοροαπαλλαγές που κάνουν τα πράγματα πιο εύκολα. Μεταξύ άλλων, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ιδιοκτήτης του είναι πιθανό να πληρώσει πολύ μειωμένο ή ακόμη και μηδενικό φόρο κατά την απόκτησή του (εάν τηρεί βέβαια τα ορισμένα κριτήρια και δικαιούται φοροαπαλλαγή για αγορά κατοικίας). Ουσιαστικά, αναφερόμαστε στην απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτου (Φ.Μ.Α.) για αγορά πρώτης κατοικίας.

📌 Διάβασε επίσης: Πώς μπορώ να αποκτήσω το δικό μου σπίτι; - Ποιο σπίτι θεωρείται «Πρώτη Κατοικία»;

Να ξεκαθαρίσουμε πως «η απαλλαγή από τον Φ.Μ.Α. για αγορά πρώτης κατοικίας παρέχεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα (έγγαμα ή άγαμα ή τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα ή προτίθενται να εγκατασταθούν σε αυτή το αργότερο εντός δύο ετών από την αγορά. Η απαλλαγή του αγάμου παρέχεται και στον σύζυγο που βρίσκεται σε διάσταση, υπό τον όρο ότι έχει κατατεθεί αίτηση ή αγωγή διαζυγίου τουλάχιστον έξι μήνες πριν την αγορά του ακινήτου, με την προϋπόθεση ότι ο γάμος θα λυθεί μέσα σε πέντε (5) έτη από την αγορά».

💡 Βρες περισσότερες πληροφορίες για τους δικαιούχους απαλλαγής από τον Φ.Μ.Α. και την όλη διαδικασία στο Gov.gr

Επίσης, όσον αφορά το αφορολόγητο για την πρώτη κατοικία, αξίζει να σημειωθεί πως τα αφορολόγητα όρια για την αγορά πρώτης κατοικίας διαμορφώνονται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του αγοραστή. Συγκεκριμένα, έχουν διαμορφωθεί ως εξής:

• 200.000€ για τον άγαμο
• 250.000€ για τον άγαμο που παρουσιάζει αναπηρία τουλάχιστον 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία
• 250.000€ για τον έγγαμο
• 275.000 € για τον έγγαμο που παρουσιάζει αναπηρία, τουλάχιστον, 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία

💡 Το ποσό για τους έγγαμους αυτό προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτού και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.

📌 Θες να μάθεις περισσότερα για τη μεταβίβαση ακινήτου; Διάβασε το άρθρο που ετοίμασε ο Spitogatos για σένα: Μεταβίβαση Ακινήτου: Διαδικασία, κόστος και δικαιολογητικά

Σε κάθε περίπτωση, τώρα ξέρεις ποια θεωρείται πρώτη κατοικία, πότε κινδυνεύει και αν μπορεί να την κατασχέσει η τράπεζα. Αν σκέφτεσαι να αλλάξεις σπίτι, ο Spitogatos μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις το αγαπημένο σου μέρος στον κόσμο. Στο spitogatos.gr θα βρεις χιλιάδες αγγελίες ακινήτων προς πώληση ή ενοικίαση. Μη χάνεις χρόνο και ξεκίνα την αναζήτηση που θα σε οδηγήσει στην επόμενη πρώτη κατοικία σου!