Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς: Τι πρέπει να ξέρεις;

Η δήλωση φόρου κληρονομιάς είναι μία σημαντική διαδικασία που, μεταξύ άλλων, έχουν να αντιμετωπίσουν οι κληρονόμοι λίγο μετά τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.

Ωστόσο χάρη στη δήλωση φόρου κληρονομιάς προκύπτουν διάφορα ερωτήματα, όπως πώς υπολογίζεται ο φόρος κληρονομιάς, ποια η προθεσμία για δήλωση φόρου κληρονομιάς, εάν υπάρχει έντυπο δήλωσης φόρου κληρονομιάς, αν γίνεται τροποποιητική δήλωση φόρου κληρονομιάς, ποια τα απαραίτητα δικαιολογητικά, πού υποβάλλεται και πώς κ.λπ.

Παρακάτω θα εξετάσουμε περισσότερα για τη διαδικασία της δήλωσης φόρου κληρονομιάς και θα δοθούν ορισμένες απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα.

Τι είναι η κληρονομιά και πότε επιβάλλεται ο φόρος που τη συνοδεύει;

Η κληρονομιά αποτελεί το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που μεταβιβάζονται στους διαδόχους (κληρονόμους) ενός ατόμου μετά το θάνατό του. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει τόσο δικαιώματα όσο και υποχρεώσεις και μπορεί να αποτελείται τόσο από κινητή όσο και από ακίνητη περιουσία.

Σε κάθε μεταβίβαση ακινήτου μέσω κληρονομικής διαδοχής, το κράτος επιβάλλει το φόρο κληρονομιάς. Ο φόρος αυτός επιβάλλεται στις εξής περιπτώσεις:

• Σε κάθε περιουσιακό στοιχείο, κινητά, ακίνητα, καθώς και άυλα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα και ανήκουν σε ημεδαπούς ή σε αλλοδαπούς που απεβίωσαν.
• Σε κινητή περιουσία που βρίσκεται στο εξωτερικό και ανήκε σε αποβιώσαντα Έλληνα ή αλλοδαπό υπήκοο που είχε την κατοικία του στην Ελλάδα.

💡 Για δήλωση φόρου κληρονομιάς, το κόστος (ύψος φόρου) υπολογίζεται με βάση την αξία της ακίνητης περιουσίας και το βαθμό συγγένειας του κληρονόμου με τον κληρονομούμενο.

Τι είναι η δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Η υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς αποτελεί ένα σημαντικό έγγραφο που υποβάλλεται στην εφορία. Αυτή η δήλωση περιλαμβάνει το ποσό του φόρου κληρονομιάς που είναι υποχρεωμένος να καταβάλει ο δικαιούχος της κληρονομιάς για την περιουσία που αποκτά.

Ως κληρονόμος, εξ αδιαθέτου ή με διαθήκη, μετά τον θάνατο του κληρονομούμενου, είναι απαραίτητο να συνεργαστείς με ένα συμβολαιογράφο, ενώπιον του θα γίνει αποδοχή της κληρονομίας του θανόντος, για την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς.

Αυτή η δήλωση περιλαμβάνει όλες τις λεπτομέρειες που απαιτούνται για τον προσδιορισμό του φόρου, όπως τα στοιχεία της κληρονομίας και τα περιουσιακά στοιχεία του κληρονομούμενου.

Συγκεκριμένα, η δήλωση φόρου κληρονομιάς αναγράφει:

• Τα πλήρη στοιχεία του κληρονομούμενου, όλων των κληρονόμων και του συμβολαιογράφου που συντάσσει την αποδοχή της κληρονομιάς, άρα και τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
• Τα στοιχεία τυχόν διαθήκης.
• Το σύνολο των αντικειμένων της κληρονομιάς, είτε φορολογούνται είτε όχι, με τον προσδιορισμό του είδους και της αξίας τους.

Ποιος είναι υπόχρεος για τη δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς είναι ο κληρονόμος ή ο κληροδόχος ή ο νόμιμος αντιπρόσωπός του. Ουσιαστικά, ως υπόχρεος θεωρείται αυτός που λαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία από τον κληρονομούμενο μετά τον θάνατό του. Κι έτσι, ο δικαιούχος αυτός είναι υπεύθυνος για την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς στην αρμόδια φορολογική αρχή, συμπληρώνοντας φυσικά, το αντίστοιχο έντυπο δήλωσης φόρου κληρονομιάς.

Να σημειωθεί επίσης πως ο συμβολαιογράφος είναι εκείνος που θα βοηθήσει τον υπόχρεο στη συλλογή των δικαιολογητικών, τη σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, καθώς και τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.

Ποια η προθεσμία για δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Η δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλεται μέσα σε εννέα (9) μήνες από τον θάνατο, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα ή μέσα σε 1 χρόνο, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στο εξωτερικό ή οι κληρονόμοι ή οι κληροδόχοι διέμεναν κατά τον χρόνο θανάτου στο εξωτερικό.

Η προθεσμία αρχίζει κατά κανόνα από:

• τον θάνατο του κληρονομουμένου,
• τη δημοσίευση της διαθήκης, αν υπάρχει ή
• τη δημοσίευση στον τύπο της δικαστικής απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια ή
• τον θάνατο του υπόχρεου σε δήλωση, αν αυτός δεν υπέβαλε δήλωση ή
• τη λήξη της επιδικίας, τη συνένωση της επικαρπίας με την ψιλή κυριότητα, τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, την είσπραξη πνευματικών δικαιωμάτων, κ.λπ.

Η προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς μπορεί να παραταθεί για τρεις, κατ’ ανώτατο όριο μήνες, με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας ΔΟΥ. Η αίτηση για παράταση της προθεσμίας μπορεί να υποβληθεί ακόμη και μετά τη λήξη αυτής, μέσα όμως στο τρίμηνο που ακολουθεί.

Ποια είναι τα απαραίτητα δικαιολογητικά;

Κατά την υποβολή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς απαιτούνται τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

• ληξιαρχική πράξη θανάτου,
• αντίγραφο διαθήκης,
• κληρονομητήριο ή πιστοποιητικό της αρμόδιας δημοτικής ή κοινοτικής αρχής περί του είδους και του βαθμού συγγενείας προς τον κληρονομούμενο,
• πιστοποιητικό του Γραμματέα του Ειρηνοδικείου και του Πρωτοδικείου της έδρας του κληρονομούμενου περί μη δημοσιεύσεως νεότερης διαθήκης ή περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου διαδοχής,
• δημόσιο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει η ηλικία του επικαρπωτή, όταν για τον προσδιορισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η ηλικία αυτού,
• έγγραφο νομιμοποιήσεως, σε περίπτωση πληρεξουσίου,
• τα έγγραφα που αποδεικνύουν τη μετάθεση του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης και
• αποδεικτικά χρεών της κληρονομιάς.

💡 Εάν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά συγκεντρωθούν εκ των προτέρων, η υποβολή της δήλωσης από τον συμβολαιογράφο γίνεται άνετα και χωρίς καθυστερήσεις ή δυσκολίες.

Πού υποβάλλεται η δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Επιπλέον, είναι ιδιάζουσας σημασίας να αποσαφηνιστεί το πού υποβάλλεται η δήλωση φόρου κληρονομιάς. Η δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλεται:

• Στη ΔΟΥ της κατοικίας του αποβιώσαντα, όπως αυτή είχε δηλωθεί στο Φορολογικό Μητρώο, εφόσον ήταν κάτοικος Ελλάδος.
• Στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής, εάν ο αποβιώσας ήταν κάτοικος εξωτερικού, ανεξάρτητα με το που πέθανε.

💡 Ενδέχεται η ΔΟΥ κατοικίας του αποβιώσαντα να είναι διαφορετική από αυτήν της ΔΟΥ φορολογίας του.

📌 Διάβασε επίσης: Φορολογικός κάτοικος εξωτερικού; Δες τι ισχύει για σένα

Πως καταβάλλεται ο φόρος;

Εν συνεχεία, ο τρόπος καταβολής του φόρου πρέπει να αναφερθεί. Συγκεκριμένα, ο φόρος κληρονομιάς καταβάλλεται:

• Σε περίπτωση που προκύπτει βάσει αρχικής ή εμπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης, σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις, όχι μικρότερες των 500 €, πλην της τελευταίας. Σε περίπτωση κληρονομιάς, αν ο κληρονόμος είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση δεν θα είναι μικρότερη των 500 €, πλην της τελευταίας.
• Μετά την υποβολή εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ή μετά τον έλεγχο, εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης διορθωτικού προσδιορισμού.
• Σε περίπτωση έκδοσης οριστικής απόφασης διοικητικού δικαστηρίου, σε δύο ίσες μηνιαίες δόσεις.

Ποιο είδος δήλωσης κληρονομιάς υποβάλλεται ηλεκτρονικά;

Υποβάλλονται ηλεκτρονικά, μέσω της εφαρμογής myPROPERTY της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης για θανάτους από 01/01/2022 και μετά:

1. οι αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις κληρονομιάς του υπόχρεου σε δήλωση κληρονόμου ή νόμιμου εκπροσώπου Νομικού Προσώπου, εφόσον δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής αυτής, για κινητά περιουσιακά στοιχεία με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών πρόσβασης myAADE.
2. οι αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις κληρονομιάς με τις οποίες συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής, συμπληρώνονται από τον πιστοποιημένο συμβολαιογράφο που θα καταρτίσει την συμβολαιογραφική πράξη της αποδοχής για κινητά περιουσιακά στοιχεία και ακίνητα εντός αντικειμενικού συστήματος και υποβάλλονται από τον υπόχρεο σε δήλωση ή τον νόμιμο εκπρόσωπο αυτού με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών πρόσβασης myAADE. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην έχει προηγουμένως υποβληθεί άλλη δήλωση σε έντυπη μορφή στη ΔΟΥ.

📌 Διάβασε επίσης: Μεταβίβαση Ακινήτου: Διαδικασία, κόστος και δικαιολογητικά

Αρχική και τροποποιητική δήλωση φόρου κληρονομιάς

Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζεις πως οι αρχικές δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής από τις 02/11/2022 προαιρετικά και από τις 01/01/2023 υποχρεωτικά. Αντίστοιχα, οι τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής από την 01/12/2022 προαιρετικά και από την 01/01/2023 υποχρεωτικά.

Πώς αναζητείται μία ηλεκτρονική δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Στο σύστημα εμφανίζονται αποκλειστικά οι δηλώσεις φόρου κληρονομιάς που έχουν καταχωρηθεί ή υποβληθεί οριστικά μέσω της εφαρμογής. Επιλέγοντας το πεδίο εισόδου «Αναζήτηση Δήλωσης», μπορείς λοιπόν να αναζητήσεις οποιαδήποτε δήλωση έχει υποβληθεί στην εφαρμογή. Αναζητούνται με κριτήρια: ΑΦΜ, Αριθμό Δήλωσης, Αριθμό Καταχώρησης.

💡 Χρειάζεσαι περαιτέρω πληροφορίες; Μπορείς να ανατρέξεις στη σελίδα της ΑΑΔΕ για την Υποβολή Δήλωσης Φόρου Κληρονομιάς ή στο σχετικό αρχείο.

Πλέον γνωρίζεις περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δήλωση φόρου κληρονομιάς και μπορείς να κινηθείς αναλόγως. Ενδιαφέρεσαι να μάθεις περισσότερα για το σπίτι στο σύνολό του; Ρίξε μια ματιά στα διάφορα άρθρα του blog του Spitogatos και βρες ό,τι χρειάζεσαι!