Παλιές ονομασίες περιοχών Αττικής: Από πού πήραν το όνομά τους γνωστές περιοχές της Αθήνας

Οι περιοχές της Αθήνας αποκαλύπτουν την ιστορία τους μέσα από τις αλλαγές στην ονομασία τους, και φυσικά, την προέλευση του σημερινού ονόματός τους. Κάθε γωνιά, που κρύβεται πίσω από ένα υποβλητικό όνομα που τιμά το ένδοξο παρελθόν, έχει μια δική της αφήγηση. Γνωστά μέρη της Αθήνας έχουν διατηρήσει μια ισχυρή σύνδεση με την ιστορία τους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Και αυτό, χάρη στο όνομά τους. Προκειμένου να γεφυρωθεί το παρελθόν και το παρόν, ας ρίξουμε μια ματιά στις παλιές ονομασίες περιοχών της Αττικής κι πως προέκυψαν τα τωρινά τους ονόματα.

Ποιες είναι οι παλιές ονομασίες περιοχών της Αττικής & πώς προέκυψαν οι σημερινές;

Οι περισσότερες ονομασίες των περιοχών της Αθήνας οφείλουν την ύπαρξή τους σε τυχαία γεγονότα, πρόσωπα της εποχής, τη μυθολογία, την ιστορία, φυσικά χαρακτηριστικά ή αλλαγές στην περιοχή. Πάμε να δούμε πιο αναλυτικά ορισμένες παλιές ονομασίες γνωστών περιοχών της Αθήνας, καθώς και πως προέκυψε η ονομασία τους όπως γνωρίζουμε σήμερα.

#1 Πλάκα

Η προέλευση της ονομασίας της Πλάκας, της πιο αρχαίας συνοικίας της Αθήνας, έχει διάφορες εκδοχές. Η επικρατέστερη εκδοχή ωστόσο υποστηρίζει ότι η ονομασία της προέρχεται από μια μεγάλη άσπρη πέτρινη πλάκα, η οποία βρέθηκε στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του θεάτρου Διονύσου. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι προέρχεται από την αρβανίτικη λέξη «πλάκ’», που σημαίνει «παλαιός», και η περιοχή αυτή αποκαλούνταν «πλιάκα Αθήνα», που σημαίνει «παλιά Αθήνα». Παλιότερα, η Πλάκα περιοριζόταν στην περιοχή που είναι και σήμερα το μνημείο του Λυσικράτους, το αποκαλούμενο από τους νεότερους ως «Φανάρι του Διογένη».

📌 Διάβασε επίσης: Αυτές είναι οι πιο ασφαλείς και οι πιο επικίνδυνες περιοχές στην Αθήνα

#2 Ψυρρή

Ένας ντόπιος των Ψαρών, που τον Μεσαίωνα αποκαλούνταν «Ψύρα», έφτασε στην περιοχή και κατασκεύασε εκεί την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, η οποία, δυστυχώς, κατεδαφίστηκε αργότερα. Ωστόσο ο νησιώτης αυτός μετονομάστηκε σε «Ψυρής», δηλαδή άνθρωπος από τα Ψαρά, και με τον καιρό η περιοχή που κατοικούσε έλαβε το όνομα «Ψυρή», παρά το ότι σήμερα την αναφέρουμε ως «Ψυρρή».

#3 Θησείο

Η ιστορία πίσω από την ονομασία του Θησείου είναι λιγάκι αστεία, θα λέγαμε. Και αυτό γιατί το όνομα δόθηκε χάρη σε ένα... λάθος. Στην περιοχή του Θησείου, και συγκεκριμένα στον λόφο της αρχαίας αγοράς βρίσκεται ο ναός του Ηφαίστου, που έχει ανάγλυφες παραστάσεις στις μετώπες του. Η αρχική ερμηνεία έκανε λόγο ότι πρόκειται για αναπαραστάσεις με τους άθλους του Θησέα. Ως εκ τούτου και η περιοχή απέκτησε το όνομά της με βάση αυτό. Αργότερα όμως, οι έρευνες των αρχαιολόγων απέδειξαν πως η ερμηνεία αυτή ήταν λάθος. Παρόλα αυτά, η ονομασία «Θησείο» διατηρήθηκε. Πιο πριν, η πλατεία Θησείου λεγόταν «Αλώνια».

#4 Πετράλωνα

Τα Πετράλωνα, η γειτονιά-ομφαλός της Αθήνας, έχουν τις ρίζες της ονομασίας του σε μια κυριολεκτική σημασία. Συγκεκριμένα, πήραν το όνομά τους από τις αλάνες που γέμισαν με πέτρες, όταν πραγματοποιήθηκε η εξομάλυνση του δύσβατου εδάφους. Τα κομμάτια της πέτρας πετάχτηκαν και έτσι οι δημιουργήθηκαν πέτρινα αλώνια, τα οποία «βάφτισαν» κι ολόκληρη την περιοχή.

#5 Εξάρχεια

Το νεότερο όνομα της περιοχής των Εξαρχείων προήλθε από κάποιον Ηπειρώτη έμπορο που λεγόταν Βασίλειος Έξαρχος. Αυτός διατηρούσε μεγάλο - για τα δεδομένα της εποχής, κατάστημα γενικού εμπορίου (aka μπακάλικο) στη γωνία Σολωμού και Θεμιστοκλέους. Έτσι, από το επώνυμό του βαφτίστηκε η γειτονιά και αργότερα ολόκληρη η περιοχή.

#6 Κολωνάκι

Αυτή η αριστοκρατική περιοχή της Αθήνας, το Κολωνάκι, πήρε το όνομά της από ένα παλιό μαρμάρινο στύλο ύψους 2 μέτρων και διαμέτρου 30 εκατοστών που βρέθηκε εκεί (συγκεκριμένα, στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας, ή Πλατεία Κολωνακίου όπως είναι γνωστότερη), που αναστηλώθηκε στην δεξιά σκάλα της δεξαμενής του Αδριάνειου υδραγωγείου. Να σημειωθεί πως το κολωνάκι αυτό είχε για τους κατοίκους της τουρκοκρατούμενης Αθήνας θεραπευτικές ιδιότητες και λειτουργούσε ως αποτρεπτικό νόσων και θεομηνιών. Προτού ονομαστεί έτσι βέβαια, κατά την οθωμανική περίοδο, η περιοχή, ούσα ακατοίκητη, ονομαζόταν «Κατσικάδα» και «Κατσικάδικα», γιατί στις πλαγιές του Λυκαβηττού οι γαλατάδες έβοσκαν τις κατσίκες τους.

#7 Μετς

Το όνομα «Μετς» προέκυψε από την ομώνυμη μπυραρία που διατηρούσε στην περιοχή ο Βαυαρός Κάρολος Φιξ, γιος του Ιωάννη Φιξ, ιδρυτή της γνωστής ζυθοποιίας Φιξ. Το όνομα της μπυραρίας προήλθε από την γαλλική πόλη «Μετς», εκεί όπου δόθηκε η τελευταία μάχη του γαλλογερμανικού πολέμου το 1871 και στην οποία είχαν λάβει μέρος Έλληνες εθελοντές. Μέχρι τότε, αυτή η συνοικία, που σήμερα για πολλούς θεωρείται η «Μονμάρτη της Αθήνας», ονομαζόταν «παντρεμενάδικα».

#8 Ζωγράφου

Αρχικά, η ονομασία της περιοχής με το τοπωνύμιο «Κουπόνια» ή «Καπόνια» φαίνεται πως δόθηκε χάρη στη μοιρασιά των κτημάτων του Υμηττού, από τους Τούρκους το 1793, όπου κάθε Οθωμανός έπαιρνε από 6 λαχίδια, δηλαδή κουπόνια. Αργότερα, προέκυψε το όνομα «Ζωγράφου». Πως; Ο Ιωάννης Ζωγράφος, ο οποίος κατείχε ένα μεγάλο κομμάτι γης στην περιοχή, το ρυμοτόμησε κι το πούλησε. Έτσι, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, δημιουργήθηκε η «κοινότητα Ζωγράφου» ή αλλιώς τα «κτήματα του Ζωγράφου». Μάλιστα, ο γιος του, Σωτήρης Ζωγράφος, ανέλαβε κάποια χρόνια μετά και το αξίωμα του πρώτου δημάρχου του Ζωγράφου.

#9 Γκύζη

Η ονομασία της περιοχής προέρχεται από τον περίφημο γλύπτη Νικόλαο Γύζη από την Τήνο και την έλαβε το 1925. Η παράφραση του ονόματός του «Γύζη» σε «Γκύζη» φαίνεται πως οφείλεται στον τρόπο εκφοράς του ονόματός του κατά την περίοδο που διέμενε στο Μόναχο της Γερμανίας. Συγκεκριμένα, γνωστός γλύπτης, εκεί έβαζε την υπογραφή του με λατινικούς χαρακτήρες κι έτσι από «Γύζης» μετατράπηκε σε «Γκύζης». Έτσι, η περιοχή ονομάζεται «Γκύζη».

#10 Πατήσια

Τα Πατήσια, μια από τις πιο γνωστές περιοχές της Αθήνας, φαίνεται πως πήραν το όνομά τους από την έκφραση «παπά πάτα ίσια», που συνήθιζαν να λένε τα παιδιά της περιοχής σε έναν Τούρκο Αγά, ο οποίος ήταν συνέχεια μεθυσμένος. Τα παιδιά τον έβλεπαν να παραπατάει από το ποτό και του φώναζαν «παπά πάτα ίσια», με αποτέλεσμα αυτό να δώσει και το όνομα στην περιοχή.

#11 Ψυχικό

Παλιότερα, η περιοχή του Ν. Ψυχικού λεγόταν «Παληοτρίβια» ή «Πεύκα». Ωστόσο, η επικρατέστερη άποψη για το σημερινό όνομα της περιοχής είναι η ιστορία της Αγίας Φιλοθέης. Εκείνη φαίνεται πως διάνοιξε πηγάδι στην περιοχή για να ξεδιψούν οι διαβάτες και οι αγρότες. Η ίδια, έχοντας πλούσιο φιλανθρωπικό έργο, ίδρυσε και μονή στην περιοχή της Φιλοθέης, που επίσης της χρωστά το όνομά της. Μια άλλη εκδοχή τώρα, θέλει τον μαραθωνομάχο Φειδιππίδη να φτάνει στο σημείο για να αναγγείλει στους Αθηναίους το περίφημο «νενικήκαμεν» και να ξεψυχάει.

#12 Χαλάνδρι

Η περιοχή του Χαλανδρίου, που έχει κατοικηθεί από την προϊστορική ή πρωτοϊστορική εποχή, αρχικά λεγόταν «Φλύα» που σημαίνει «εύκαρπη γη, πλούσια σε βλάστηση γη». Η ονομασία «Χαλάνδρι», σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται, προέρχεται από έναν Τούρκο μεγαλογαιοκτήμονα (αλλιώς τσιφλικά), τον Χαλά Μπέη. Σ’ αυτόν ανήκαν μεγάλες εκτάσεις γης στην περιοχή κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Να σημειωθεί βέβαια πως υπάρχει επίσης και η θεωρία πως το Χαλάνδρι ονομάστηκε έτσι επειδή είχε 1.000 άνδρες (Χιλιάνδριον > Χαλάνδριον).

#13 Κερατσίνι

Μπορεί να ακουστεί κάπως περίεργο, ωστόσο το Κερατσίνι οφείλει το όνομά του στις κερατιές που φύτρωναν στην περιοχή. Κσι αυτό μάλιστα, σε συνδυασμό με το όνομα του ιδιοκτήτη της περιοχής, από τον λόφο του Αγίου Γεωργίου ως τα Μανιάτικα και από το σημερινό νεκροταφείο της Αναστάσεως μέχρι τη Δραπετσώνα, με το όνομα «Γκίνης». Έτσι, η επίσημη ονομασία, κατά την Τουρκοκρατία, έγινε «Τσερατσίνιον» και αργότερα επικράτησε η δημοτική εκδοχή «Κερατσίνιον». Άρα, Κερατσίνι.

📌 Διάβασε επίσης: Δυτικά Προάστια & Πειραιάς: Πώς το Μετρό Επηρεάζει την Αγορά / Ενοικίαση Ακινήτων

Οι παλιές ονομασίες περιοχών της Αττικής, καθώς και η προέλευση του σημερινού ονόματός του παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Και σίγουρα, υπάρχουν κι άλλες περιοχές στην Αττική που ενδέχεται να σε εκπλήξουν με την ιστορία κατά την οποία πήραν το όνομά τους, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Μια γρήγορη περιήγηση στο διαδίκτυο θα σε πείσει. Εάν πάλι σε ενδιαφέρει περισσότερο να βρεις το αγαπημένο σου μέρος στον κόσμο μπορείς να ξεκινήσεις εδώ και τώρα την αναζήτησή σου στις σελίδες του Spitogatos. Είτε αναζητάς σπίτι προς ενοικίαση, είτε ακίνητο για αγορά, το βέβαιο είναι πως ο Spitogatos μπορεί να σε βοηθήσει να το εντοπίσεις πιο εύκολα, γρήγορα κι αποτελεσματικά!