Πρωτοχρονιάτικα Ελληνικά έθιμα που ίσως δεν γνώριζες

Η Ελλάδα μας είναι γεμάτη από έθιμα, δοξασίες και παραδόσεις. Πραγματικά, υπάρχει τουλάχιστον μια αγαπημένη συνήθεια συνδεμένη με σημαντικές μέρες στη ζωή των Ελλήνων που περνάει από γενιά σε γενιά. Έτσι και την περίοδο μεταξύ των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, σου έχουμε μια λίστα με ιδιαίτερα έθιμα που έχουν... άρωμα Ελλάδας!

1. Οι καλικάντζαροι

Οι καλικάντζαροι είναι τα κακά πνεύματα που υποτίθεται ζουν κάτω από το δέντρο που συνδέει τον δικό μας κόσμο με τον κάτω κόσμο των ψυχών. Μεταξύ 25 Δεκεμβρίου και 6 Ιανουαρίου, οι καλικάντζαροι έχουν μια ευκαιρία να ανέβουν στον κόσμο μας, φέρνοντας αναταραχές και προβλήματα στα σπίτια που μπαίνουν. Για να προστατευτούν οι άνθρωποι κρεμούν κόσκινα και λινάρια έξω από τα σπίτια τους ή καίνε λιβάνι, κούτσουρα, ακόμα και παλιά υποδήματα! Αυτό συμβαίνει, σύμφωνα με την παράδοση, επειδή ο Χριστός δεν έχει βαπτιστεί ακόμα και επομένως δεν μπορεί να μας προστατέψει από το κακό.

Επίσης λένε ότι ανάβοντας το λεγόμενο “Χριστουκούτσουρο” (ένα κλαδί από δέντρο με όνομα γένους αρσενικού και ένα από θηλυκού) στο τζάκι και κρατώντας τη φωτιά αναμένη κατά τη διάρκεια αυτών των 12 ημερών θα αποτρέψει τους καλικάντζαρους να μπουν στο συγκεκριμένο σπίτι.

2. Το τάισμα του πηγαδιού

Στο ίδιο διάστημα μεταξύ 25 Δεκεμβρίου και 6 Ιανουαρίου, οι γυναίκες σε πολλές περιοχές της ενδοχώρας μεταφέρουν άδεια κανάτια σε πηγάδια που είναι σε κοντινή τους απόσταση. Τα γεμίζουν με νερό και επιστρέφουν σπίτια τους παραμένοντας αμίλητες καθ’όλη αυτή τη διαδικασία. Ταυτόχρονα, “ευχαριστούν” το πηγάδι τοποθετώντας δίπλα του καλάθια με μέλι, δημητριακά ή βούτυρο. Η πρώτη γυναίκα που θα ολοκληρώσει αυτό το εθιμοτυπικό πιστεύεται ότι θα έχει μια καλότυχη και ευλογημένη χρονιά!

3. Το κρέμασμα του μεγαλοκρέμμυδου

Αυτή είναι μια παράδοση γνωστή στην Κρήτη, όπου οι άνθρωποι κρεμούν στην πόρτα τους ασκελέτουρα (ή σκελέτουρα) την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Η σκελέτουρα είναι ένας υπερμεγέθης βολβός που βγάζει ανθάκια ακόμα και όταν ξεριζωθεί από το χώμα και αποτελεί σύμβολο μακροζωίας και αιωνιότητας. Μετά την Πρωτοχρονιά, οι Κρητικοί ξεκρεμάνε τον βολβό και τον φυλουν μέχρι την επόμενη παραμονή Πρωτοχρονιάς για να έχουν τόσοι αυτοί όσο και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους καλοτυχία και καλή υγεία όλη τη χρονιά.

4. Το σπάσιμο του ροδιού

Σύμβολο εημερίας, γονιμότητας και αναγέννησης, το ρόδι στολίζει τις εισόδους των Ελληνικών σπιτιών ενώ κάποιοι πηγαίνουν ρόδια στην εκκλησία για να τα ευλογήσει ο ιερέας της ενορίας τους. Στην Πελοπόννησο, μάλιστα, οι οικογένειες βγαίνουν από τα σπίτια τους λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου και ξαναμπαίνουν με το δεξί τους πόδι. Με αυτό, αποχαιρετούν τον χρόνο που φεύγει και καλοδέχονται τον νέο που έρχεται αφού το δεξί πόδι θεωρείται “γουρλίδικο”. Ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι με το δεξί, σπάει ένα ρόδι πετώντας το στην εξώπορτα. Λέγεται ότι όσα περισσότερα σπόρια πεταχτούν, τόσο περισσότερη η καλοτυχία του σπιτιού για τον καινούριο χρόνο.

5. Οι Μωμόγεροι

Ειναι ένα έθιμο που αναβιώνει κάθε χρόνο λίγο πριν την Πρωτοχρονιά στην Βόρεια Ελλάδα και κυρίως στην Κοζάνη. Με Ποντιακή καταγωγή, το έθιμο των Μωμόγερων θέλει ανθρώπους να ντύνονται σαν ηλικιωμένοι, να φορούν μεγάλα παράξενα καπέλα, ακόντια, ξίφη και προβιές ζώων και να γυρνάνε στα στένα της πόλης ή του χωριού τραγουδώνας τα κάλαντα και κάνοντας φασαρία. Επειδή υπάρχουν πολλές ομάδες Μωμόγερων, όταν κάποιες συναντηθούν, κάνουν ότι μαλώνουν μεταξύ τους. Ο πιο τυχερός της χρονιάς θα είναι αυτός που θα νικήσει σε αυτή την εικονική μάχη!

Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν όλες οι Πρωτοχρονιάτικες παραδόσεις και συνήθειες κάθε χωριού μας σε λίγες γραμμές, αφού έχουμε πλούσια τοπική ιστορία! Ευχόμαστε πολλά να παραμείνουν τα χρόνια που θα έρθουν και να έχουμε την διάθεση και τη δυνατότητα να τα βιώσουμε εμείς και οι γενιές που θα ακολουθήσουν.

Καλή Πρωτοχρονιά!